Etyka jest badana i nauczana w Uniwersytecie Jagiellońskim nieprzerwanie od XV wieku. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz osiągnięć i oraz obszarów badań pracowników dwóch zakładów etyki w Instytucie Filozofii UJ. Trzeba jednak stanowczo podkreślić, że zagadnienia etyczne i problematyka pokrewna wchodzi w zakres zainteresowań i badań także innych pracowników Instytutu, co znajduje wyraz w prowadzonych przez nich zajęciach dydaktycznych, publikacjach i aktywności naukowej (np. prof. Justyna Miklaszewska – etyka biznesu, filozofia polityczna; prof. Józef Lipiec – aksjologia, etyka, filozofia społeczna; prof. Zdzisława Piątek – etyka środowiskowa; dr Stefan Florek – neuroretyka, etyka z perspektywy nauk kognitywnych etc.).
Osiągnięcia badawcze w zakresie etyki zdecydowanie wyróżniają Instytut Filozofii UJ spośród wszystkich pozostałych placówek naukowych w Polsce. Bez wielkiej przesady można powiedzieć, że jeśli chodzi o badania nad etyką filozoficzną, bioetyką i etykami zawodowymi jest ośrodkiem wiodącym w Polsce i liczącym się w skali europejskiej.
Poniżej przedstawiamy obszary badań oraz efekty działalności naukowej w zakresie etyki (ograniczając się wyłącznie do XXI wieku).
Badania prowadzone w ciągu ostatnich 10 lat
Pracownicy Zakładu Etyki:
dr hab. Prof. UJ Marek Drwięga, dr hab. Paweł Dutkiewicz, prof. dr hab. Jacek Filek
Kierownik – prof. dr hab. T. Jacek Filek, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Etycznego
Książki własne prof. Jacka Filka:
1. Filozofia jako etyka, Wydawnictwo Znak, Seria Ακαδημια, Kraków 2001, stron 352 – książka nominowana do nagrody im. Jana Długosza dla najlepszej książki humanistycznej roku 2001
2. Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Wydawnictwo Znak, Kraków 2003, stron 302 – nagroda Ministra
3. Filozofia odpowiedzialności XX wieku. Teksty źródłowe – wybór, tłumaczenie, redakcja, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004, stron 242 (formatu powiększonego /A5/) – książka zakwalifikowana jako podręcznik akademicki
4. Życie, etyka, inni. Scherza i eseje filozoficzno-etyczne, Wydawnictwo Homini SC, Kraków 2010, s. 352 – nagroda JM Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego
Granty badawcze prof. Jacka Filka:
1. Filozofia odpowiedzialności XX wieku – dwuletni indywidualny projekt badawczy finansowany przez KBN, zakończony i rozliczony w r. 2002 (kierownik projektu)
2. Etyka. Reinterpretacja – indywidualny projekt badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki i aktualnie realizowany
Dr. hab. Marek Drwięga, prof. UJ
1. Badania i dydaktyka dotyczące kilku obszarów związanych z problematyką etyczną:
a. Konwersatoria i seminaria dotyczące zagadnień zła; pytanie o genezę, próba odpowiedzi na pytanie czym jest zło?, zagadnienia relacji między złem a wolnością, historyczny charakter różnych form występowania zła wszystkie, te i inne zagadnienia stanowiły i stanowią przedmiot badań prowadzonych przez kilka lat. Zaowocowały one publikacjami:
Czy zło jest radykalne? w: w 70 rocznicę urodzin K. Tarnowskiego, red. K. Mech, A. Hernas, Kraków Znak- IMJT, 2007.
Myślenie o złu w perspektywie doświadczenia Auschwitz w: Studia Judaica 13- 2010 nr 1(25)
Ontologia wolność i zło w filozofii Luigi Pareysona w: „Logos i Ethos" (2)2011
Międzyludzka rzeczywistość- zło w przestrzeni dialogu ukaże się w IMJT Kraków 2012
b. Wykłady i seminaria poświęcone historii etyki, w szczególności współczesnej etyce. Ta część działalności jest stale rozwijana, w jej wyniku pojawiły się publikacje artykułów oraz książka:
Człowiek między dobrem i złem. Studia z etyki współczesnej, Księgarnia Akademicka, Kraków 2009 (wydanie drugie zmienione i poszerzone ukaże się na wiosnę 2012)
W poszukiwaniu doskonałości. Natura ludzka i etyka w dobie inżynierii genetycznej, M. Sandela The Case against Perfection, w: internetowe czasopismo Diametros, czerwiec 2008.
Troska o siebie – etyka i podmiotowość w późnym okresie twórczości M. Foucault, w: „Kwartalnik Filozoficzny" nr 4, 2010.
On Forgiveness - ukaże się jako publikacja zbiorowa wydana w Niemczech w 2012.
Etyka - uniwersalia w kontekście? ukaże się w Universitas Kraków 2012.
Przekład: P. Ricoeur Miłość i sprawiedliwość, wyd. Universitas, Kraków 2010.
Działalność organizacyjna Zakładu Etyki Instytutu Filozofii UJ:
Międzynarodowy kongres tischnerowski „Dobro i prawda" , Kraków, 25-27 październik 2011 (współorganizacja)
Kraków 2013 – międzynarodowa konferencja na temat etyki odpowiedzialności (w przygotowaniu)
Wypromowani doktorzy i tematy prac doktorskich: Dr Radosław Strzelecki: „Odpowiedzieć Byciu. Odpowiedzieć Innemu. Perspektywy etyki fenomenologicznej i etyki dialogicznej" – r. 2010
Dr Adriana Warmbier: „Niesubstancjalne rozumienie podmiotowości i tożsamości w filozofii Paula Ricoeura" – r. 2011
Książki pracowników i współpracowników Zakładu Etyki:
1. dr Radosław Strzelecki, Ethos i wolność. W poszukiwaniu etycznej wymowy Bycia i czasu Martina Heideggera, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
2. dr Radosław Strzelecki, Odpowiedzieć Byciu. Odpowiedzieć Innemu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014.
Prace redakcyjne:
Profesorowie: Marek Drwięga i Jacek Filek współtworzą Radę Naukową, a dr Radosław Strzelecki pełni funkcję redaktora naczelnego KWARTALNIKA FILOZOFICZNO-KULTURALNEGO „Mêlée". Dotychczas ukazało się 6 tomów, z których każdy poświęcony był wybranemu tematowi. Tom 7 jest właśnie oddawany do druku.
Włodzimierz Galewicz, TAiWPN Universitas, Kraków 2011, s. 382.
DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACYJNO-NAUKOWA Prof. dra hab. Włodzimierza Galewicza:
A. DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z FUNKCJĄ REDAKTORA NACZELNEGO INTERNETOWEGO SERWISU FILOZOFICZNEGO DIAMETROS (OD 2004 R). M.IN.:
- 30 numerów kwartalnika Diametros: kilka z nich zawierało również „temat specjalny", czyli blok artykułów napisanych w części lub w całości w języku angielskim, z zakresu etyki: w numerze 22 (grudzień 2009, red. Włodzimierz Galewicz) był to temat „Szpitalne komisje etyczne" (Clinical Ethics Committees), w numerze 23 (marzec 2010, red. Tomasz Żuradzki) temat „Etyka wojny" (The ethics of war), w numerze 25 (red. Włodzimierz Galewicz) był temat „Etyka dla zawodów" (Ethics for professions), w numerze 26 (red. Włodzimierz Galewicz) temat „Prawo do życia"
- 18 debat internetowych, w tym kilka na temat etyki
B. DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z FUNKCJĄ PREZESA POLSKIEGO TOWARZYSTWA BIOETYCZNEGO (2006-2012):
B1. organizacja konferencji naukowych
26 września 2009, Kraków - Konflikty między opinią lekarza i wolą pacjenta - czy są nam potrzebne szpitalne komisje etyczne? konferencja zorganizowana we współpracy z Interdyscyplinarnym Centrum Etyki oraz Instytutem Filozofii UJ.
25 pażdziernika 2008, Kraków - Jakiej reformy prawa bioetycznego Polacy potrzebują? sympozjum zorganizowane we współpracy z Interdyscyplinarnym Centrum Etyki oraz Instytutem Filozofii UJ.
29-31 sierpnia 2008, Kraków - konferencja Etyczne i prawne granice badań naukowych, zorganizowana we współpracy z Interdyscyplinarnym Centrum Etyki oraz Instytutem Filozofii UJ (więcej informacji na stronie http://www.etyka-nauki.pl/).
25-27 maja 2007 r. - Filozoficzne i prawne aspekty kodeksów etyki lekarskiej, konferencja na forum Internetowego Serwisu Filozoficznego DIAMETROS.
1 grudnia 2007 r., Warszawa - Blaski i cienie świadomej zgody, konferencja zorganizowana we współpracy z AM w Warszawie.
B2. organizacja debat internetowych
21.11 – 09.12.2011: W sprawie potrzeby nowych polskich regulacji badań biomedycznych z udziałem ludzi
23.11 - 30.11 2009: Wokół testamentu życia
13.11 - 23.11 2009: Jak uregulować kwestię macierzyństwa zastępczego?
9.11 - 16.11. 2009: Edukacja bioetyczna w Polsce
20.03 - 1.04. 2009: Wokół diagnostyki preimplantacyjnej
14.03 - 24.03 2009: Jak uregulować zapłodnienie in vitro?
22.01 - 1.02 2009: Czym jest uporczywa terapia?
C. DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z FUNKCJĄ KIEROWNIKA INTERDYSCYPLINARNEGO CENTRUM ETYKI UJ (OD 2007 R.)
- organizacja prac związanych z budową wortalu „Incet", zawierającego strony poświęcone różnym dziedzinom etyki teoretycznej oraz stosowanej
- organizacja internetowej konferencji Etyka dla zawodów – jaka i dla kogo? (18-20 czerwca 2010 r.)
WYPROMOWANI DOKTORZY I TEMATY PRAC DOKTORSKICH: – Olga Dryla, "Problem egoizmu w etyce Arystotelesa", nadanie stopnia doktora w grudniu 2006 r.
– Jarosław Kucharski "Usprawiedliwione kłamstwo w współczesnej etyce stosowanej", nadanie stopnia doktora w 2008 r.
– Mateusz Penczek, "Wola i intelekt w filozofii Tomasza z Akwinu", nadanie stopnia doktora w 2010 r.
– Tomasz Żuradzki "Internalizm w metaetyce, czyli dlaczego postępować moralnie", nadanie stopnia doktora w 2011 r.
– Tomasz Kuniński, "Stosunek etyki i polityki w klasycznej myśli greckiej w świetle tekstów źrodłowych i współczesnych analiz", nadanie stopnia doktora w 2011 r.
Książki pracowników Zakładu Badań nad Etyką Zawodową
Olga Dryla, Problem egoizmu w etyce Arystotelesa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008 Tomasz Żuradzki, dr Tomasz Kuniński (red. naukowa), Etyka wojny: antologia tekstów, PWN, Warszawa 2009
1. prof. dr hab. Józef Lipiec (będzie wykładał Aksjologię), Świat wartości: wprowadzenie do aksjologii, Wyd. Fall, Kraków 2001
2. prof. dr hab. Józef Lipiec, Koło etyczne, Wyd. Fall, Kraków 2001
3. prof. dr hab. Zdzisława Piątek (będzie wykładała Etykę środowiskową), Etyka środowiskowa, Wyd. Księgarnia Akademicka, Kraków 1998
4. prof. dr hab. Zdzisława Piątek, O śmierci, seksie i metodzie in vitro, Wyd. Universitas, Kraków 2012
5. prof. dr hab. Justyna Miklaszewska (będzie wykładała Filozofię społeczną, Historię etyki (nowożytność) oraz Etykę wolnego rynku i Współczesne teorie sprawiedliwości), Filozofia a ekonomia. W kręgu teorii publicznego wyboru, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001
6. prof. dr hab. Justyna Miklaszewska (red.) Rozum a porządek społeczny, Wyd. Księgarnia Akademicka, Kraków 2002
7. prof. dr hab. Justyna Miklaszewska (red.), Kant wobec problemów współczesnego świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006
8. prof. dr hab. Justyna Miklaszewska (red.) Natura ludzka w filozofii nowożytnej i współczesnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010
9. dr Stefan Florek, Umysł a wartościowanie : analiza zagadnienia z perspektywy kognitywizmu i filozofii środowiskowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007
10. dr Piotr Bartula, Kara śmierci – powracający dylemat, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2007
T. 1: „Morderstwo" – 2008
T. 2-3: „Pragnienie" – 2009
T. 4: „Plotka" – 2009
T. 5: „Dialog" – 2010
T. 6: „Dialog II" – 2011
- dr Adriana Warmbier - "Współczesna formuła podmiotowości w perspektywie fenomenologiczno- analitycznej" (konkurs Sonata 4)
